Da có nguồn gốc từ đâu?
Chia sẻ
Giới thiệu
Da là một trong những vật liệu cổ xưa và linh hoạt nhất mà nhân loại từng biết đến. Từ áo khoác và túi xách sang trọng đến đồ nội thất và giày dép bền bỉ, da đã ăn sâu vào văn hóa và lối sống hiện đại của chúng ta. Tuy nhiên, mặc dù được sử dụng rộng rãi, rất nhiều người lại không biết rõ nguồn gốc của da. Liệu nó chỉ là một sản phẩm phụ của ngành công nghiệp thịt? Liệu chúng có bền vững? Liệu tất cả các loại da đều có chất lượng như nhau?
Bài viết này đi sâu vào lịch sử của da bằng cách xem xét quy trình sản xuất, nguồn gốc của nó và cách các loại da khác nhau được sử dụng cho các chức năng khác nhau. Chúng ta cũng sẽ xem xét tác động đến môi trường, các cân nhắc về đạo đức và sự phát triển của các lựa chọn thay thế trong xã hội có ý thức sinh thái hiện nay.
Định nghĩa cơ bản: Da là gì?
Da thuộc là một chất liệu bền và dẻo dai được tạo ra bằng cách thuộc da sống và da động vật, chủ yếu là da gia súc. Thuộc da là một quá trình giúp ổn định protein có trong da, ngăn ngừa da bị phân hủy. Kết quả là da thuộc có độ bền, dẻo dai và không bị phân hủy.
Da đã được con người sử dụng để may quần áo trong hàng ngàn năm - có niên đại từ thời tiền sử - làm quần áo che chắn, dụng cụ và áo giáp. Độ bền, độ chắc và khả năng sử dụng của da đã giúp nó được sử dụng rộng rãi ngay cả khi các vật liệu tổng hợp hiện đại đã ra đời.
Nguồn chính: Da động vật
Phần lớn da thuộc được làm từ da bò. Điều này hợp lý về mặt hậu cần và kinh tế, vì ngành công nghiệp sữa và thịt đã sản xuất một lượng lớn sản phẩm da bò. Thay vì vứt bỏ nguyên liệu, chúng được chuyển hóa thành da thuộc.
Tuy nhiên, da không chỉ đến từ bò. Các loài da khác bao gồm:
- Cừu và cừu non - Nhẹ hơn và mềm hơn, có thể dùng để làm quần áo và găng tay.
- Da dê mềm dẻo và bền nên thường được dùng làm túi xách và giày dép.
- Hình con lợn thường được tìm thấy trong găng tay lao động và vải bọc.
- Buffalo Độ dày của nó rất chắc chắn và bền, lý tưởng cho các thiết bị ngoài trời và yên xe.
- Các loại động vật kỳ lạ như rắn, cá sấu và da cá đuối thường được sử dụng trong các sản phẩm xa xỉ.
Mỗi loại da đều có kết cấu, vẻ ngoài, độ bền và kiểu dáng riêng biệt, phù hợp với nhiều mục đích sử dụng và mức giá khác nhau.
Những tấm da này đến từ đâu?
Nhà sản xuất da toàn cầu
Sản xuất da là một ngành kinh doanh toàn cầu. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO), các nhà sản xuất da sống hàng đầu
- Trung Quốc
- Ấn Độ
- Brazil
- Hoa Kỳ
- Nga
Những quốc gia này không chỉ có ngành chăn nuôi lớn mà còn có năng lực sản xuất và thuộc da đáng kể.
Ngành thuộc da và chế biến da thường tập trung ở các khu vực khác nhau, không liên quan đến ngành chăn nuôi. Ví dụ, mặc dù cả Hoa Kỳ và Brazil đều sản xuất số lượng lớn da thuộc, nhưng phần lớn hoạt động thuộc da diễn ra ở các quốc gia châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ và Bangladesh do chi phí lao động thấp hơn.
Những cân nhắc về mặt đạo đức
Một tranh cãi lớn trong thế giới da thuộc là liệu da thuộc chỉ đơn giản là sản phẩm phụ của quá trình sản xuất động vật hay động vật được nuôi để lấy da. Phần lớn da bò đến từ những con vật đã bị giết mổ để lấy thịt; da ngoại lai thường là những con vật được săn bắt hoặc nuôi dưỡng đặc biệt để lấy da.
Sự khác biệt này có tác động đáng kể đến cách nhìn nhận về tính bền vững và đạo đức của các loại da.
Quy trình làm da: Từ da đến vật liệu
Sản xuất da là một công việc đòi hỏi nhiều lao động và chuyên môn cao. Dưới đây là quy trình từng bước:
1. Lột da
Sau khi giết mổ (thường để lấy thịt), da của chúng được lột ra cẩn thận để đảm bảo không có vết cắt hoặc hư hại nào. Da tươi được bảo quản trong tủ đông ướp muối hoặc tủ lạnh để ngăn ngừa thối rữa trước khi chế biến.
2. Bảo dưỡng
Da được bảo quản bằng cách sấy khô hoặc ướp muối để loại bỏ độ ẩm. Điều này rất quan trọng để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và ngăn ngừa sự phân hủy.
3. Ngâm và bón vôi
Da được ngâm trong nước để loại bỏ bụi bẩn và muối. Quá trình này bao gồm xử lý da bằng hóa chất kiềm để loại bỏ lông và mỡ.
4. Tắm nắng
Đây là cốt lõi của quá trình sản xuất da. Có nhiều phương pháp thuộc da khác nhau:
- Phương pháp thuộc da thực vật sử dụng chất tannin tự nhiên chiết xuất từ cành cây. Phương pháp này thân thiện với môi trường hơn, nhưng có thể tốn thời gian.
- Thuộc da bằng crôm - Sử dụng muối crôm. Phương pháp này nhanh hơn và giúp da mềm dẻo hơn, chống nước và mềm mại hơn, nhưng cũng đòi hỏi rất nhiều hóa chất.
- Chất tổng hợp và anđehit được sử dụng cho các loại da đặc biệt có thể giặt được, chẳng hạn như trong găng tay hoặc ứng dụng trong ô tô.
5. Làm vỏ và hoàn thiện
Da sau đó được làm mỏng hoặc nhuộm và sau đó được xử lý để phù hợp với từng ứng dụng cụ thể. Các tùy chọn hoàn thiện bao gồm dập nổi, chống thấm nước hoặc làm mềm tùy theo mục đích sử dụng.
Các loại da khác nhau
Không phải loại da nào cũng giống nhau. Dưới đây là danh sách các loại da phổ biến nhất:
1. Da nguyên tấm
Đây là loại da chất lượng cao nhất. Nó được tạo thành từ toàn bộ da, bao gồm cả lớp ngoài, giúp giữ nguyên vân da tự nhiên và các khuyết điểm tự nhiên. Da bền và tạo nên lớp gỉ đồng đẹp mắt theo thời gian. Nó được sử dụng trong các sản phẩm cao cấp nhất.
2. Da nguyên tấm
Chất lượng của nó thấp hơn một chút so với loại kia. Lớp trên cùng đã được làm nhẵn để loại bỏ mọi khuyết điểm. Vẻ ngoài đồng đều hơn nhưng độ bền có phần kém hơn.
3. Da thật
Loại da này thường bị hiểu lầm là da kém chất lượng được làm từ các lớp bên trong của da. Nó được xử lý kỹ lưỡng và không bền hay sang trọng bằng.
4. Da liên kết
Sợi được làm từ phế liệu và các vật liệu khác được ghép lại và phủ lên nhau. Nó có giá thành rẻ và được sử dụng trong các sản phẩm đắt tiền, nhưng lại không bền trong quá trình sử dụng.
Mối quan tâm về môi trường và đạo đức
1. Ô nhiễm và chất thải
Quá trình thuộc da, đặc biệt là thuộc da bằng crôm, là nguồn phát thải hóa chất độc hại có thể gây ô nhiễm nguồn nước và gây hại cho người lao động nếu không được kiểm soát đúng cách. Nhiều xưởng thuộc da ở các nước đang phát triển đang hoạt động mà không có biện pháp kiểm soát môi trường phù hợp và có thể gây ra tác hại sinh thái nghiêm trọng.
2. Quyền động vật
Các nhà hoạt động vì quyền lợi động vật cho rằng da thuộc tiếp tục duy trì sự tàn ác ngay cả khi nó chỉ là một sản phẩm. Ngành công nghiệp da thuộc ở các quốc gia kỳ lạ đặc biệt gây tranh cãi, vì nó thường liên quan đến các loài động vật đang bị đe dọa và một số phương pháp sản xuất vô nhân đạo.
3. Dấu chân carbon
Tác động của da đối với môi trường bao gồm việc phá hủy rừng (đặc biệt là ở những khu vực như Brazil cho phép chăn nuôi gia súc) cũng như phát thải khí mê-tan và quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng.
Các lựa chọn thay thế cho da truyền thống
Mong muốn về các giải pháp thay thế có đạo đức và bền vững đã dẫn đến sự gia tăng các sản phẩm da thay thế:
1. Da giả (PU hoặc PVC)
Da tổng hợp được làm từ nhựa. Chúng có vẻ ngoài và cảm giác giống như da thật; tuy nhiên, chúng được làm từ dầu mỏ và không thể phân hủy sinh học.
2. Da có nguồn gốc thực vật
Các công ty sáng tạo đang sản xuất da bằng cách sử dụng:
- Lá dứa (Pinatex)
- Nấm (Mylo)
- Xương rồng (Món tráng miệng)
- Nho, nho và các chất thải khác từ trái cây
Những giải pháp thay thế này bền vững hơn và không có nguồn gốc từ động vật, nhưng chúng không bền và đắt tiền.
Da trong văn hóa và kinh tế hiện đại
Bất chấp những tranh cãi, da vẫn là thành phần thiết yếu trong nhiều ngành công nghiệp:
- Thời trang - Áo khoác, túi xách, giày dép, thắt lưng
- Ô tô - Nội thất ô tô
- Đồ nội thất Đồ nội thất - Ghế, ghế sofa và đồ trang trí cho ngôi nhà của bạn.
- Thể thao - Bóng, găng tay, yên ngựa
Thị trường đồ da được định giá 400 tỷ đô la trong vài năm qua và tiếp tục tăng trưởng nhờ thời trang xa xỉ và nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng.
Phần kết luận
Da thuộc có nguồn gốc từ đâu? Da thuộc được lấy từ da động vật, chủ yếu là gia súc, là một sản phẩm phụ của ngành công nghiệp thịt. Chúng trải qua quá trình xử lý phức tạp để tạo ra chất liệu bền bỉ, thời trang mà chúng ta đều biết. Mặc dù da thuộc có nguồn gốc lâu đời và được đánh giá cao về chất lượng cao cấp, nhưng nó cũng đang bị kiểm tra do những tác động đến môi trường và đạo đức.
Khi công nghệ phát triển và con người ngày càng nhận thức rõ hơn, thế giới da thuộc cũng đang thay đổi. Các phương pháp thuộc da bền vững, cũng như nguồn cung ứng có đạo đức và các lựa chọn sáng tạo, đang ảnh hưởng đến định hướng của da trong tương lai. Cho dù bạn quyết định sử dụng loại da truyền thống hay lựa chọn da thuần chay, việc hiểu rõ nguồn gốc da sẽ cho phép bạn đưa ra những lựa chọn sáng suốt và hợp lý.
Câu hỏi thường gặp
1. Da có phải được lấy từ các sản phẩm phụ trong quá trình sản xuất sản phẩm động vật không?
Nói chung là như vậy, đặc biệt là đối với da bò. Tuy nhiên, một số loại da kỳ lạ và quý hiếm có thể có nguồn gốc từ động vật được nuôi hoặc săn bắt để lấy da.
2. Có loại da nào bền vững không?
Thuộc da thực vật thân thiện với môi trường hơn thuộc da crom. Da làm từ thực vật được cho là bền vững nhất với môi trường.
3. Làm sao để biết được da thật hay giả?
Da thật thường có vân không đều và có mùi đặc trưng. Da giả thường đồng đều và có mùi tương tự như nhựa.
4. Da giả có tốt hơn cho môi trường không?
Không phải lúc nào cũng vậy. Mặc dù không cho phép sử dụng động vật, nhưng hầu hết da tổng hợp đều có thành phần cơ bản là dầu mỏ và không thể phân hủy sinh học.
5. Tương lai của da sẽ thế nào?
Tương lai sẽ có phương pháp thuộc da bền vững, có nguồn gốc đạo đức và các giải pháp thay thế sáng tạo dựa trên thực vật đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về chất lượng và trách nhiệm giải trình.